3 tầng hương là gì? làm thế nào để mô tả mùi hương?

Trong quá trình học về mùi hương, mình được học cách để mô tả, ghi chép cảm nhận về mùi. Thông thường, để học một mùi có khi mất cả tuần. Thầy bắt bọn mình thử mùi đơn lên các chất liệu khác nhau, ghi chép và mô tả nó theo một bảng thống kê theo danh sách. Ngoài việc ghi nhớ mùi, thì việc mô tả được mùi hương sẽ khiến bạn nhớ được hoặc ghi nhớ những đặc tính cá nhân của mùi đó theo cách riêng. Vì thế mà mô tả mùi hương là bắt buộc với những người thích theo ngành hương thơm, nó cần sự kiên nhẫn, tỉ mỉ và cả chút quan sát.

Để mô tả mùi hương, bọn mình thường dùng hai cách: Thông qua khứu giác, mô tả gián tiếp qua cảm nhận của những giác quan khác như xúc giác, vị giác (như êm/ mềm/ ngọt...) và cách thứ hai là mô tả cảm nhận mùi hương thông qua khứu giác khi mùi hương được thoa lên da. Bài viết này chủ yếu để chia sẻ về và cách thứ hai: cảm nhận mùi thông qua da.                                          
Chúng ta hay được nghe rất nhiều về: hương đầu (top notes) - hương giữa (middle notes) và hương cuối (base notes) trong nước hoa, nến, hay tinh dầu dạng blended. Tuy nhiên, thành thật mà nói thì cách sử dụng top - middle - base này nên ứng dụng cho nước hoa (dạng lăn/ xịt) chứ nến và essential oil thực sự là một cách cảm nhận khác theo góc nhìn của mình vì dưới tác động của nhiệt độ (da / và lửa có cơ chế tác động lên mùi hương khác nhau), mình sẽ viết thêm ở những bài sau.

Phương pháp cảm nhận hương thơm thông qua da này được chia thành 3 tầng theo cảm nhận theo khoảng thời gian khác nhau sau khi thoa/ xịt lên da. 

Hương đầu thường là những mùi khi mở hoặc xịt có thể cảm nhận được ngay. Thường được mô tả là sự mát mẻ, tươi mới, sắc nét. Các thành phần tạo ra những nốt hương này bao gồm các hương thơm có phân tử nhỏ bay hơi nhanh chóng, khả năng lưu mùi chỉ tầm 5 -15 phút. Tầng hương này đóng vai trò trong việc thiết lập những ấn tượng đầu tiên và định hình nên hình dung đầu tiên của bạn về hương thơm, nên mùi hương đầu (top notes) quan trọng trong việc bán hàng nhưng không phải là mùi của toàn bộ sản phẩm. 

mùi hương của họ citrus (cam, chanh, quýt), các loài hoa nhẹ và thảo mộc có thể được sử dụng làm top notes như húng quế, bạch đàn, cam bergamot, tràm, quế, cây xô thơm clary, bưởi, chanh, quýt, rau mùi, bạc hà, cỏ xạ hương... thường hương đầu sẽ chiếm khoảng 20% note hương của một tổng thể. 

Hương giữa xuất hiện khi hương đầu bắt đầu tan. Chúng tạo ra mùi chính của nước hoa với sự tròn đầy. Thông thường, sẽ có một mùi hương được chọn làm mùi chính, sau khi những mùi top đã bay hơi. Trong khoảng 1 giờ đồng hồ các note hương chính sẽ bật lên. Mọi người hay gọi đây là "trái tim của nước hoa" mùi hương chính có cấu trúc khoảng 50- 70% cho một công thức mùi. Những mùi hương được sử dụng để tạo tông trung cho nước hoa là mùi hương của hoa quả, hương hoa đậm hơn, gia vị hoặc gỗ có tone ấm nhẹ. Thường thì chúng ta có thể tìm thấy như mùi gỗ/ nhựa thông, bạch đậu khấu, Lavender, Rosemary, thyme, cây bách xù, hoa cúc, kinh giới, thảo quả, ylang ylang, hoa nhài, phong lữ, dầu hoa cam và thậm chí cả hạt tiêu đen.

Hương cuối mang lại độ sâu, thường là các note hương khá đặc. Thường được mô tả là những note hương sâu, đậm. Base notes có thời gian bám mùi kéo dài lâu nhất. Xuất hiện khi các note hương giữa nhạt dần và có thể kéo dài từ 6 đến 24 giờ. Các phân tử của các thành phần được sử dụng cho hương nền bay hơi rất chậm và mùi hương của chúng thường phong phú và mạnh mẽ. Hương cuối hay được nói là mùi hương cá nhân - vì tuỳ thuộc vào da mà các note hương này bám khác nhau. Mỗi người một kiểu thế nên dù dùng nước hoa giống nhau, nhưng có thể bạn sẽ thấy mùi khác nhau ở những người khác nhau. Đây cũng là sự thú vị mà mùi hương mang lại.

Để tạo ra những mùi hương mạnh mẽ cuối cùng này, các perfumer thường sử dụng một dược, nhũ hương, hoa hồng, vani, gừng, đinh hương và gỗ tuyết tùng, vani, hổ phách, xạ hương, hoắc hương, rêu, gỗ đàn hương hoặc các mùi hương từ động vật như Long diên hương, xạ hương với độ bám dai, được mô tả là rất “sâu” 

Tuy nói là phương pháp cảm nhận hương thơm với top - middle - base này chủ yếu sử dụng trong nước hoa nhưng trong quá trình mix hương cho nến thơm hay các sản phẩm mùi khác, các candlemaker hoặc nhà sáng tạo hương liệu sẽ căn cứ trên một phần những kiến thức này để tạo nên độ nông - sâu cho mùi hương trên sản phẩm. Mức độ tương thích của các nhóm mùi được tìm hiểu cho ra các công thức mùi riêng.

Ngoài ra, các yếu tố cho top notes cũng được cân nhắc để thu hút khách hàng bởi các notes hương dễ chịu khi ngửi thử với cold throw (ngửi trực tiếp khi nến lạnh, chưa đốt) sẽ kích thích khách hàng lựa chọn.

Tuỳ vào các thương hiệu khác nhau, việc phát triển mùi hương cũng đi theo các triết lý riêng khác nhau. Với DAMAS, tụi mình ưa thích các mùi hương gần thiên nhiên nhất, DAMAS theo đuổi việc phát triển các mùi hương dựa trên các công dụng chữa lành (aromatherapy) mà hương thơm mang lại trong các sản phẩm nến thơm, tinh dầu. Việc lựa chọn mùi hương cho nến hay tinh dầu được chúng mình tìm hiểu trước để tạo ra các tầng hương được mix và có triết lý sử dụng mùi hương riêng tạo ra các mùi hương trọn vẹn riêng có cho Damas.

Tham khảo các mùi hương của chúng mình tại https://damascandles.com/nen